در مصاحبه با دکتر ابوالقاسم پیروزی، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات تشریح شد

هر آنچه که باید درباره مراقبت از ستون فقرات بدانید

صحت و سلامتی، نعمتی است که هیچ چیز مطلوب و لذت بخش، با آن برابری نمی کند و داشتن و نگه داشتن آن، مورد جست و جو و طلب هر کسی است و آنچه مردم در تدبیر دنیا و معاش خود می کوشند، برای همین است. بر این اساس یکی از راهکارهای حفظ این ثروت گرانبها، داشتن سبک زندگی سالم و توجه به توصیه های پزشکی از جمله در زمینه ستون فقرات می باشد. لذا در ادامه سلسله گزارشات نشریه پگاه در خصوص معرفی توانمندی های جامعه پزشکی در این شماره به سراغ دکتر ابوالقاسم (شریف) پیروزی که یکی از پزشکان پیشکسوت و فرهیخته کشور محسوب می شود رفته ایم تا در گفتگو با این پزشک متخصص بیشتر در مورد مراقبت از ستون فقرات بدانیم:
دكتر ابوالقاسم(شریف) پیروزی دوره پزشکی عمومی را در دانشگاه آذر آبادگان (دانشگاه تبریز کنونی) گذرانده و جهت طی کردن دوره تخصص جراحی اعصاب، وارد دانشگاه تهران و بیمارستان سینا شده و سپس به استخدام دانشگاه گیلان درآمده و در بیمارستان پورسینا و شبکه بهداری آن دوران مشغول به خدمات رسانی به هموطنان عزیز بوده و پس از رسیدن به درجه بازنشستگی؛ به عنوان رئیس و عضو هیأت مدیره در تأسیس و راه اندازی بیمارستان های خصوصی آریا، گلسار و شرکت های رفاهی درمانی آمارد، آمارو و مرکز تصویربرداری مارلیک و...،عضو هیأت مدیره سازمان نظام پزشکی رشت و هیأت تجدید نظر و رئیس مجمع انجمن های علمی تخصصی فعالیت داشته و در آخرین سِمت دانشگاهی خود با عضویت در شورای سیاست گذاری و برنامه ریزی دانشگاه علوم پزشکی گیلان مشغول به خدمات رسانی به مردم عزیز بوده است.
دکتر پیروزی در مصاحبه با خبرنگار ما ابتدا با اشاره به اینکه ستون فقرات به عنوان داربست اصلی بدن، می تواند در حفظ کیفیت زندگی افراد بسیار مؤثر باشد اظهار کرد: از زمانی که انسان مجبور شد بر روی پاهایش بایستد و دست ها برای راه رفتن از زمین جدا شدند، همه سنگینی بالا تنه به روی مهره ها به خصوص مهره های کمری افتاد و کمر درد شایع ترین ناراحتی در انسان شد و چون هنوز پس از هزاران سال مهره های کمری نتواستند خودشان را کاملاً به شرایط زندگی هماهنگ کنند، 80 درصد آدم ها دستکم یک بار دچار کمر درد مکانیکال یا دردی که با خم و راست شدن ایجاد می گردد می شوند و از این تعداد 5 درصد خوب نمی شوند و دوباره به پزشک مراجعه می کنند و 10 درصد نیاز به بستری شدن و استراحت کامل پیدا می کنند و این موضوع، نخستین عامل عدم توانایی و کم کاری تا 45 سالگی در جهان هست. البته در این رابطه همه بیماری های ادراری و لگن و بارداری و عفونت ها و پوکی استخوان و نقرس و تومورها و یکسان نبودن طول اندام های تحتانی و نقایص مادرزادی در کمر و اسکولیورها نیز می توانند موجب درد کمر بشوند.
وی همچنین در خصوص بیماری دیسک کمر و سن شیوع آن افزود: هر انسانی 7 مهره در گردن و 12 مهره در پشت و 5 مهره هم در لگن و دنبالچه دارد که ما بین همه مهره های گردن و پشت و کمر، دیسک ها قرار دارند که باعث سهولت در انجام حرکت در جهت های مختلف شده و تا حد زیادی ضربه و فشارهایی که به آن ها وارد می شود را خنثی و کم می کند و با بالا رفتن سن به تدریج از مایع درون آن کم شده و حالت شکنندگی پیدا می کند. دیسک که از یک هسته مرکزی و حلقه هایی از یک ماده ژلاتین مانند در اطراف آن هست تشکیل شده و اگر به هر علتی فشار وارد به آن زیاد باشد حلقه های دور هسته مرکزی کم توان شده و هسته مرکزی اگر فشار وارد کند دچار فتق دیسک و اگر پاره شود، هسته به بیرون آمده و بر روی عصب و یا نخاع می تواند فشار وارد کرده و موجب اختلال در حس و حرکت بشود و این رخداد در همه سن ها دیده می شود اما در سنینی که شخص فعالیت بیشتری دارد مثلاً در سنین 30 تا 50 سالگی بیشتر مشاهده می گردد.
دکتر پیروزی آنگاه درباره اینکه بیماری دیسک کمر چه وقت بروز می کند افزود: بیماری دیسک کمر ممکن است در هر زمانی رخ بدهد که البته همان طور که عرض کردم در سنین کار و فعالیت زیاد از نوجوانی تا سنین 70 تا 80 سالگی دیده می شود ولی نوع کار و زمینه ی بیماری های متابولیسمی، عفونت ها و... می توانند در بروز بیماری تسریع ایجاد کنند و این در حالیست که نباید فراموش کنیم که هر درد کمر، ناشی از بیماری دیسک کمر نیست و بیماری دیسک کمر یکی از علائم و نشانه هایش می تواند درد کمر باشد و این درد دو نوع هست؛ یکی دردی که راجعه میگوئیم یعنی هر عاملی که دردهای کمری را به ناحیه باسن و پشت ران و بخش بالایی ساق انتقال دهد. ولی به دردی که ناشی از فشار بر روی عصب و به علت فتق یا پارگی دیسک ایجاد بشود را درد ریشه ای می گوئیم و گاهی با اختلال در حس به صورت گزگز و مورمور و حتی بی حسی و یا ضعف در قدرت حرکت در انگشت و مچ پا ممکن است پیدا شود که در این رابطه بیشتر اوقات نیاز به جراحی و برداشتن فشار از روی عصب و یا نخاع خواهد بود.
این جراح اعصاب خوش سابقه در همین حال افزود: شاید بهتر است علت این بیماری را یکی از عوامل در بیماری های زمینه ای بدانیم مانند بیماری های عفونی، رماتیسمی، استخوانی، چاقی و... اما عواملی هم هستند که به جزء تصادف ها و سقوط و... بیشتر ناشی از عدم آگاهی در حفظ و مراقبت از آن هست.
دکتر پیروزی آنگاه در پاسخ به این سؤال که برخی مردم از دردهای کمر و گردن به عنوان قولنج نام می برند که ممکن است بعدها در اثر عدم درمان آن دچار مشکلات حادتری شوند؛ آیا این مورد با دیسک کمر در ارتباط است افزود: قولنج در حقیقت یک درد عضلانی هست که بیشتر امروزه ما به آن اسپاسم یا گرفتگی عضلانی می گوئیم و این موضع می تواند ناشی از تحریک عصب به علت فتق و آسیب دیسک باشد و یا نباشد؛ اما هر دردی آگاه کننده تن هست و در این ارتباط پزشک متخصص می تواند تشخیص دهد که مثلاً درد ناحیه پشت و کمر ناشی از بیماری کلیه و یا استخوان هست و یا دیسک مهره!
وی همچنین با بیان اینکه هر دردی در بدن از جمله دردهایی که قولنج نامیده می شوند باید علت یابی شود و تشخیص بیماری در درجه اول با دیدن بیمار و معاینه و بعد هم به وسیله روش های پاراکلینیکی یعنی رادیوگرافی و ام آر آی، یا نوار عصب، آزمایش، سی تی اسکن و... انجام می گیرد،در پاسخ به این سؤال که بهترین و مهم ترین درمان برای بیماری دیسک کمر چیست و چند درصد بیماران نیازمند اقدامات جراحی هستند افزود: برای درمان بستگی دارد که بیمار در چه زمانی به پزشک جراح اعصاب مراجعه می کند ولی بنده دیده ام که بسیاری از بیماران از درمان های سنتی مختلف استفاده می کنند و حتی در برخی از مناطق کشور از کشش و حتی رفتن به داخل پوست یک چارپایی که تازه کشته شده را مفید می دانند و متأسفانه بعد از اینکه همه این کارها را انجام دادند و نتیجه نگرفتند به سراغ پزشک می آیند و تازه باز هم هم بسیاری از اقدامات درمانی مانند فیزیوتراپی، کایروپراکتیک و... را خودسَر تجربه می کنند و سرانجام اگر آگاهی خوبی داشته باشند به جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات مراجعه می کنند. این در حالیست که اگر فرد بیمار، در اوایل بیماری به پزشک متخصص مراجعه کند تنها با درمان طبی و عدم انجام کارهای سنگین به خصوص جابجا نکردن وسایل سنگین و... بعد هم انجام ورزش شنا و پیدا کردن آمادگی جسمی با ورزش و... می تواند از پیشرفت عارضه کم کند. کمااینکه در مواقعی که درد و ناراحتی بیمار زیاد باشد و عوارض حرکتی و ادراری و... ایجاد و زندگی برای بیمار تلخ شده باشد، بهترین کار عمل جراحی هست، این در حالیست که نزدیک به 3 درصد نیاز به جراحی پیدا خواهند کرد.
این جراح اعصاب پیشکسوت در همین رابطه متذکر شد: امروزه در همه رشته های پزشکی از جمله جراحی مغز و اعصاب یا نوروسرجری به علت گستردگی سریع علم و دانش آن رشته اول بیماران باید بدانند که برای هر دردی به کدام رشته از تخصص و کدام یک از پزشکان مراجعه کنند، البته این شناخت از عهده هر بیماری بر نمی آید و گاهی یکی از افراد خانواده که اطلاعات خوبی در این زمینه دارد می تواند کمک کننده باشد و گاهی هم پزشک خانواده باید کمک کند که مثلاً برای درد کمر باید به ارتوپد مراجعه کرد یا جراح اعصاب؟ معذلک از میان جراحان هم می بایست به کسی مراجعه کرد که علاوه بر داشتن دانش روز، تعهد اخلاقی هم نسبت به بیمار و حرفه خودش داشته باشد و در مورد پزشکان به طور کلی باید عرض کنم که گاهی یک راهنمایی درست به اندازه یک درمان کامل برای بیمار ارزش دارد و اگر درمان نمی کنید حداقل راهنمایی درستی بکنند و به همکاران جراح اعصاب هم پیشنهاد می شود که اولاً گروهی کار کنند و ثانیاً هم اگر نمی توانند بیماری را درمان کنند، حداقل به درد و ناراحتیش اضافه نکنند. به عبارتی مشکل درمان بیماران دیسک کمر توسط جراحان اعصاب نیست بلکه مشکل از افرادی ست که داعیه درمان این بیماران را دارند و باعث دیر مراجعه کردن بیماران به متخصص اصلی می شوند.
وی همچنین در مورد روش های نوین جراحی در رشته جراحی ستون فقرات و مغز و اعصاب افزود: خوشبختانه امروز با در دسترس بودن بسیاری از ابزارهای تازه، جراحان اعصاب می توانند بگویند که بهترین ها در اختیارشان هست و البته یکی از علل درمان بهتر تشخیص هایی هست که به وسیله ام، آر، آی داده می شود که قبلاً نبود. ولی در مجموع اصول کار جراحی به سویی می رود که کمترین آسیب به بافت های طبیعی و مهره وارد بشود. کمااینکه امروزه در ایران و گیلان همه وسایل و ابزارها برای تشخیص و درمان بیماران در بخش های دانشگاهی و خصوصی وجود دارد و جراحان اعصاب گیلانی که در دانشگاه های مختلف آموزش دیده اند، توانایی انجام و بهره بردن از همه ابزارهای مربوط به درمان جراحی ستون فقرات و دیسک مهره ها را دارند و از عهده هر نوع عارضه ای از جمله پیچ و مهره کردن مهره ها و یا عمل سی دی گذاری، بر می آیند.
دکتر ابوالقاسم (شریف) پیروزی همچنین ضمن آرزوی سلامتی برای تمامی دست اندرکاران حوزه درمان و سلامت، در پاسخ به سؤال پایانی خبرنگار ما مبنی بر اینکه در کدام مراکز درمانی فعالیت دارد یادآور شد: در سال جاری فعلاً دست به عمل جراحی نزده ام و بیشتر به درمان طبی بیماران پرداخته ام. این در حالیست که در بیمارستان های آریا و گلسار و مطب، بیماران را عصرها ویزیت می کنم و به صورت مشاور هم در فضاهای مجازی فعال می باشم.
آدرس:رشت،خیابان سعدی ساختمان میخک
تلفن: 01333235883