اصرار عجیب در استفاده از ماده سرطان‌زا برای احیای تالاب انزلی

شرکتی که متولی رسوب زدایی از تالاب انزلی است به جای رفع مشکل اساسی می خواهد روشی به کار گیرد که تا به حال در هیچ کشور دنیا اجرایی نشده است، طبق اطلاعات پژوهشگران شیمی ماده "تیتانیوم" می تواند باعث تغییر در "دی ان ای" موجودات تالاب شده و آثار زیست محیطی بسیار خطرناکی را برای گیلان و حتی کشور به وجود آورد.

 دی اکسید تیتانیوم یک ماده بسیار خطرناک و سرطانزا است، این ماده در صنایع مختلفی مانند ساخت خمیردندان سال ها در فرانسه و دیگر کشورها  به کار گرفته می‌شد که امروز باعث جنجال برای آنها شده است، قصه از آنجا شروع می شود که عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست دستور داده  برای حل مشکل رسوب زدایی از تالاب انزلی از این ماده استفاده کنند.

 مهدی ابطحی، رییس شهرک علمی‌وتحقیقاتی اصفهان که شرکت متولی رسوب زدایی است می گوید: به دلیل ایجاد رسوبات مختلف در تالاب انزلی در طول سال‌های متمادی، این تالاب امروزه با چالش‌های زیست محیطی زیادی مواجه است. این رسوبات که ناشی از پساب‌های مختلف است، در سطح این تالاب لایه سختی ایجاد می‌کند.

 به گفته وی این شرکت با استفاده از نانو ذرات موادی را عرضه کردند که لایه سخت حاوی مواد آلی و معدنی را از یکدیگر جدا می‌کند، ابطحی این تفاهم‌نامه را با اعتبار حدود ۹۰۰ میلیارد تومان عنوان کرده است.

 برای اجرای این طرح هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است که دولت تلاش می‌کند در مدت ۳سال این اعتبار را اختصاص دهد. استفاده از این روش موجب کاهش عمق لجن‌های آلی در بستر تالاب انزلی می‌شود و براساس مطالعات انجام‌شده ۶ تا ۷هزار هکتار از تالاب انزلی را در بر می گیرد.

 اما حسین آخانی، استاد زیست‌شناسی دانشگاه تهران در مورد مشکلات تالاب انزلی می گوید که «در دیداری که از تالاب انزلی داشتم شاهد اجرای یک پروژه بسیار خطرناک توسط افرادی غیرمحیط‌ زیستی بودم. در ابتدا فکر می‌کردم آنچه می‌شنوم شوخی است تا اینکه به منطقه رفتم و در جریان جزییات قرار گرفتم. داستان از این قرار است که یک شرکت اصفهانی که رییس‌ هیأت‌مدیره آن در سابقه خود، قائم‌مقامی خانه کشاورز را دارد مدعی شده است که با استفاده از نانوذرات تیتانیوم می‌تواند مشکل تالاب انزلی را حل کند.»

 اما مشکلات تالاب انزلی چیست که عده ای می خواهند با استفاده از یک ماده بسیار خطرناک آن را حل کنند، مشکل تالاب انزلی 4 مورد است: «افزایش رسوب، کاهش عمق، انباشت آلودگی پساب های صنعتی و خانگی و همچنین کودهای کشاورزی که  سالانه بر این تالاب ریخته می شود و هیچ کس فکری برای رفع این مشکل نکرده است».

 جالب اینجاست که شرکتی که متولی رسوب زدایی از تالاب انزلی است به جای رفع مشکل اساسی می خواهد روشی به کار گیرد که تا به حال در هیچ کشور دنیا اجرایی نشده است، طبق اطلاعات پژوهشگران شیمی ماده تیتانیوم می تواند باعث تغییر در "دی ان ای" موجودات تالاب شده و آثار زیست محیطی بسیار خطرناکی را برای گیلان و حتی کشور به وجود آورد.

آیا تیم اجرایی حاضر به شنا کردن در محیط آزمایشی خود هستند؟!

محمد لاهوری کارشناس محیط،زیست نیز با اشاره به ادعاهای شرکت مذکور، با بیان اینکه نانو ذرات اکسید تیتانیوم در آب حل‌نشده و بعد از فرآیند تصفیه به شکل رسوب در کف ته‌نشین می‌شوند، می‌ گوید: این شرکت هنوز پاسخی درباره تکلیف هزاران تن رسوب اکسید تیتانیومی که در این فرآیند نشست کرده و به همراه غذای آبزیان به سفره‌های حاشیه‌نشینان و حتی سایر شهرها و استان‌ها منتقل خواهد شد، نداده است. مضاف بر اینکه تاکنون هیچ سابقه‌ای برای اجرای روش یاد شده در محیط آبی زنده وجود نداشته و به ادعای شرکت مجری، نخستین بار است که در دنیا اجرا می‌شود.

 وی افزود: سوال بسیاری از فعالان محیط‌زیست این است که آیا تیم اجرایی این روش احیا، حاضر به شنا کردن در محیط آزمایشی خود هستند و یا حاضر هستند از ماهیان که در این محیط پایلوت نشانه‌گذاری خواهند شد، به‌عنوان غذا استفاده کنند؟ اگر این سوال مثبت باشد، می‌توان ادعا داشت که این روش می‌تواند احتمالاً برای تالاب انزلی مفید باشد و سرطان را به جای غذا سر سفره مردم نیاورد.

 این در حالی است که یکی از سؤالاتی که شرکت مجری و هیچ سازمان مرتبط دیگر به آن پاسخ نداده است، بلوم شیمیایی و آزاد شدن سموم و فلزات سنگین موجود در لجن ته‌نشین شده در دوره به‌اصطلاح احیا و ورود مستقیم آن به بافت زنده آبزیان است. لجن ته‌نشین شده در تالاب در حکم یک آتش‌فشان خاموش سرطان‌زا بوده که مملو از سموم کشاورزی و سایر آلودگی‌ها است.

راه حل چیست؟

برای حل مشکل تالاب انزلی باید چند نکته اساسی را در دستور کار قرارداد، همانطور که در گزارش قبل به آن اشاره شد اقدام ضروری باز بودن راه های آبریز به داخل تالاب انزلی است که مهمترین آن جلوگیری از ایجاد سد لاسک است، اگر این سد احداث و بهره برداری شود وضعیت این تالاب بسیار وخیم تر از امروز شده و راه حل فوری و بدون عواقب زیست محیطی همین نکته است، نکته بعد ممانعت از ورود پساب های صنعتی، کشاورزی و خانگی به داخل تالاب است که باید با ایجاد شبکه فاضلاب صنعتی در منطقه صورت می گیرد، احداث شبکه فاضلاب اقدامی است که دنیا سال های متمادی آن را اجرا کرده  و با تسویه آن آب کشاورزی منطقه را تامین کنند و مشکل کم آبی احتمالی در سالهای آینده را نیز با این روش حل کنند.

 اجرای روشی که تا به حال در دنیا اجرایی نشده است می تواند خطر زیادی را برای محیط زیست گیلان ایجاد کند، آن هم در شرایطی که بسیاری از کارشناسان دلسوز هم با این روش بسیار مخالف هستند، می توان با تحقیقات بیشتر روشی را برای رسوب زدایی انجام داد که در بسیاری از کشورهای دنیا انجام شده و کمترین آسیب به محیط زیست را دارد، روشی که هم کارشناسان محیط زیست را مجاب کند هم مسئولان سازمان محیط زیست را./ راه دانا