سیل نوروز ۹۸ در استانهای کشور، هشدار برای همه استانهای بارشزاست. براساس پیشبینیهای هواشناسی برخی از مناطق کشور در آینده نزدیک، وارد یک دوره دیگر بارشهای شدید میشوند و گیلان هم از این بارشها مستثنا نیست. به یاد بیاوریم که سیل در سال گذشته چندین بار خسارتهای زیادی به تالش، فومن، لنگرود، رودسر و بهویژه منطقه اشکورات زد.
تمرکز بر پیشگیری از سیل
در این رابطه استاد زمینشناسی دانشگاه آزاد آستارا و عضو کمیته مخاطرات و پدافند کشور در خصوص آسیبپذیری گیلان در سیل گفت: وضعیت گیلان از نظر آسیبپذیری در برابر سیل کمتر از استانهای دیگر نیست و حتی بغرنجتر از استانهایی چون لرستان و گلستان است.دکتر «رفعت شهماری» بیان کرد: وقتی امکانات داریم و از آنها در مواقعی که بارش نیست به شکل مطلوب استفاده نمیکنیم و شرایط را برای کاهش تخریب هنگام وقوع سیل فراهم نمیآوریم، دیگر چه انتظاری داریم؟
وی ادامه داد: وقتی ایرادات جزئی و کوچک را حل نمیکنیم به دست خودمان به تشدید خسارتهای ناشی از سیلاب کمک میکنیم. بستر رودخانههای ما تا وقتی که ناگزیر نباشیم، لایروبی نمیشود. هنگامی که میزان رسوبات و خس و خاشاک همراه سیلاب بیشتر باشد به منازل و محیطهای شهری و روستایی بیشتر آسیب میزند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: رودخانهها اندکی میتوانند به طور طبیعی بستر خود را تمیز کنند و مابقی را باید متولیان امر انجام دهند و آنها را لایروبی کنند. در سیلاب اخیر در برخی منازل پلدختر بین ۷۰ سانتیمتر تا حدود دو متر از منازل در گل و لای و رسوب و... فرورفت.
وی در پاسخ به اینکه برخی اعلام میکنند که وضعیت گیلان بهتر از دیگر استانهاست و حتی گفته میشود آب رودخانهها به دریا راه دارد، گفت: چنین چیزی صحت ندارد و وضعیت گیلان اصلا مساعد نیست. برداشتهای بیرویه از کوه و جنگل و ویلاسازیها و راهسازیها در سالهای اخیر گسترش داشته است. در بسیاری از روستاها مهاجران و ویلاسازیهای گسترده را داریم. در زمینه مقابله با حوادث غیرمترقبه باید با انجام برخی اقدامات، مقاومت مثلا بستر رودخانه یا جنگل و... را بیشتر کنیم تا کمترین آسیب به تاسیسات زیرساختی و محل زندگی مردم برسد.
عضو کمیته مخاطرات کشوری ادامه داد: خوشبینی باعث تنبلی ما شده است. اگر سیلی همچون استانهای غربی در گیلان به وقع بپیوندد، هیچ برنامهریزی برای آن نداریم و به هشدار کارشناسان هم ترتیب اثر داده نمیشود. میگوییم همه چیز گل و بلبل است. تا زمانی که دست از برداشت از طبیعت برنداریم، نمیتوانیم مانع از وقوع سیلاب شویم. اگر مجموعه دولت با همکاری دهیاران و بخشداران و فرمانداران تلاش کند میتوانیم زمان وقوع حوادث طبیعی همچون سیل بر آن غلبه کنیم.
با توجه به مطالعاتی که سالها در این زمینه داشتم و با دانشجویان حوزههای مختلف، گیلان را بررسی کردهایم در صورت بارش باران مانند استان لرستان، ۷۰ درصد گیلان آسیب جدی میبیند و با توجه به املاح بالای آب، سازهها و پلها و دیوارهها را تخریب میکند. شهماری گفت: پیشنهادم به مسئولان گیلان تهیه نرمافزار توپوگرافی شبیهسازی سیل است تا مشخص شود در صورت بارش و وقوع سیل کدام مناطق آسیب میبیند و چقدر باید آمادگی داشته باشیم. در این صورت هنگام وقوع بحران، مدیران دستپاچه نمیشوند و از قبل برنامهریزی دارند. اگر نقشه شماتیک سیل در شهرهای گیلان تهیه شود، می توان مکانهای آسیبپذیرتر را مشخص کرد./همشهری